Een boek als dit kom je niet zo vaak tegen: een overzicht van de kosmos en haar maker dat zeer veelomvattend is, met allerlei details van Turing zelforganisatie tot eiwitvouwing tot Bijbelinterpretatie, maar tegelijkertijd een boek dat heel toegankelijk is geschreven. De auteur – een theoloog en fysicus met vele jaren werkervaring in beide vakgebieden – weet de pittige stof begrijpelijk te verwoorden voor de algemene lezer. De rode draad in zijn verhaal is dat het christelijk geloof dat God de Schepper is, op een natuurlijke manier past bij de moderne wetenschappelijke kennis. Zowel wetenschap als Bijbel spreken eensluidend over de wording van deze wereld met de metafoor van een bouwproces, waar bouwstenen een kosmos vormen met een aarde die de woonplaats is van dat wonderlijke wezen, de mens. Het boek gaat de diepte in met de beschrijving van veel van die bouwstenen, die een indrukwekkende etalage tonen van de complexiteit en schoonheid van de schepping – wat op zijn beurt weer uitnodigt tot aanbidding van de Bouwmeester. Zeer van harte aanbevolen!
Prof. dr. Cees Dekker,
Universiteitshoogleraar TU Delft
Over de relatie tussen het christelijke geloof en de evolutietheorie zijn de laatste jaren diverse boeken verschenen. Een centraal punt daarin is steeds: hoe verhoudt de Bijbelse openbaring over schepping zich tot de wetenschappelijke inzichten over de kosmos en de evolutie van de enorme diversiteit aan levende organismen, de mens in het bijzonder. Dat houdt vragen in over de interpretatie van de Bijbelse openbaring en over de interpretatie van de wetenschappelijke gegevens en verklaringsmodellen. Dr. Barth is zowel natuurwetenschapper als theoloog en bespreekt zorgvuldig beide typen vragen. Hij belijdt nadrukkelijk het geloof in God als de Schepper. Hij onderzoekt de vraag: in hoeverre heeft God een ontwikkelingsproces (evolutionair proces) mogelijk gemaakt en laten verlopen door de wetmatigheden die Hij in de schepping heef gelegd? Heel boeiend om te lezen en te overwegen, ook voor de lezers die op bepaalde punten uiteindelijk een andere conclusie willen trekken. Op deze thematiek biedt dit boek echt een mooie aanvulling op reeds bestaande boeken op dit onderwerp.
Prof. dr. Henk Jochemsen,
Emeritus bijzonder hoogleraar Christelijke filosofie, WUR (2008-2018).
Rolie Barth schreef een grondig gedocumenteerde studie over schepping en evolutie. Hij komt daarin met een fascinerend antwoord op actuele vragen over hoe de kosmos is opgebouwd en wat dat zegt over het scheppingswerk van God. De vraag hoe Gods soevereiniteit zich verhoudt tot de vrijheid van de mens doet zich ook voor in de kleinste bouwstenen van het universum, waar deeltjes in echte vrijheid bewegen en toch onderdeel zijn van een door de Schepper bestuurd geheel. Het gaf mij als ‘leek’ in de natuurkunde nader inzicht in de manier waarop God werkzaam is in dat immense gebeuren van de ontwikkeling van het universum. Ook achter de ogenschijnlijk ‘toevallige’ processen van een zich zelf organiserende natuur zit een hogere wetmatigheid. Is toeval dan nog wel toeval? Boeiend!
Heel indringend is zijn bespreking van het lijden in de wereld. Erkennen dat God de wereld als een bewoonbaar ‘huis’ voor mens en dier heeft gemaakt, roept de vraag op: hoe veilig is het huis? De benadering van Barth is dat God om een leefbare kosmos te krijgen wel de mogelijkheid moest in bouwen dat er ook lijden kan bestaan. Maar het is wel een lijden, waarin God zelf meelijdt. Christus die ons lijden doorlijdt als een pijn in Gods hart. Aansprekend en bemoedigend is zijn persoonlijke ervaring aan het slot van de hoofdstukken over het lijden.
Drs. Wim G. Rietkerk,
Theoloog, auteur en opiniemaker,
voorheen directeur van l’Abri internationaal.
Er zijn weinig mensen in Nederland die zo diepgaand studie hebben gemaakt van zowel de natuurwetenschappen als de theologie als Rolie Barth, die gepromoveerd is als fysicus én predikant is in de Nederlands Gereformeerde Kerken. In dit boek geeft Barth een zeer compleet overzicht van wat er bekend is over de oorsprong en ontwikkeling van het heelal, het leven op aarde en de mens. Dit doet hij vanuit zowel het perspectief van de natuurwetenschap als vanuit een theologisch perspectief, waarbij hij die beiden duidelijk ziet als delen van één werkelijkheid, zij het ieder met zijn eigen zeggingskracht en beperkingen. Op overtuigende wijze betoogt hij dat wat wij nu weten over de evolutie van het leven op aarde niet logischerwijs leidt tot een atheïstische kijk op de werkelijkheid waarbij God niet meer nodig is. Integendeel, de manier waarop het universum in elkaar steekt en vol zit met potentie tot creatieve ontwikkeling past uitstekend bij een Bouwmeester die de wereld doelbewust gepland heeft en sindsdien dagelijks nauw betrokken is bij het bouwproces. Barth legt de zaken helder uit en schroomt ook niet om zijn eigen mening te geven. Zo betoogt hij bijvoorbeeld dat de focus op alleen mutatie en selectie in het evolutionair proces té reductionistisch is, en dat er op een hoger niveau fysisch bepaalde processen van zelforganisatie spelen die wellicht veel bepalender zijn geweest voor de richting waarin het leven zich heeft ontwikkeld. Hij staat ook stil bij zijn eigen persoonlijke denkproces, en het is prachtig om te lezen hoe een dieper begrip van de natuur, inclusief oerknal en een gemeenschappelijke afstamming van het leven, Barth niet van God heeft verwijderd maar hem juist dichterbij heeft gebracht. En als je dit boek leest, kan je niet anders dan je samen met de schrijver te verwonderen over hoe prachtig de schepping in elkaar zit en hoe zij getuigt van de creativiteit die erin is gelegd, als een verbazingwekkend fijn afgestemde symfonie die elke keer opnieuw weer onverwachts mooie nieuwe melodieën voortbrengt.
Dr. Marnix Medema,
Universitair docent Bioinformatica aan de Wageningen Universiteit
en gasthoogleraar theoretische biologie aan de Universiteit Leiden.
Wat mij persoonlijk vooral aanspreekt in dit boek, is dat de schrijver – naast een brede bespreking van natuurwetenschappelijke onderwerpen – een theologisch kader presenteert dat ruimte biedt om die wetenschap voluit serieus te nemen. Vaak kan een theoloog de uitdagingen van de vragen die de natuurwetenschappen oproepen bij gelovigen niet geheel op waarde schatten, terwijl de gelovige (natuur)wetenschapper vaak niet voldoende theologisch gevormd is om voldoende kader te bieden. Daar Rolie Barth zowel een natuurwetenschappelijke als theologische achtergrond heeft, is dat wat hij met dit boek precies wel kan doen. De gewoonte van de schrijver om meerdere visies op een onderwerp te presenteren en dan zijn eigen visie daarin te plaatsen en te beargumenteren geeft de lezer iets in handen om zelf te groeien in het thema dat besproken wordt. Deze ‘theologische ruimte’ kan de lezer helpen zelf een mening te vormen tijdens het lezen van dit boek. Ik kan het boek daarom van harte aanbevelen.
Drs. Inge de Klerk-van der Wiel,
Universitair (arts) docent Faculteit Geneeskunde, UMC Utrecht.
Zijn wij geschapen of zijn we een schitterend ongeluk?
Andries Knevel vertelt wat hij vindt van het boek, De kosmos en het leven, een Meesterwerk: Een boek over ontzettend veel, een prachtige prestatie. Bekijk hier zijn hele verhaal.
Vooral hoofdstuk 19 boeit Knevel. Hierin gaat het onder andere om de vraag of wij, mensen, een schitterend ongelukje zijn. De rol van het toeval en de biologische evolutie wordt in hoofdstuk 19 uitvoerig besproken.